این روزها تنش و استرس و مشکلات و چالش‌های پیش‌بینی نشده جایی ثابت در زندگی روزمره‌ی ما پیدا کرده‌اند. روزی نیست که غم و رنج و ناامیدی سری به ما نزنند. مسیر رسیدن به روزهای آرام و پر از شادی، هر روز صعب‌العبورتر به‌نظر می‌آید. این روزها نه‌فقط زندگی شخصی که دنیا هم آن‌چنان غیرقابل پیش‌بینی و عجیب شده که دیگر گوشه‌ی عزلت بی‌معنا است.

در برابر این دنیای ترس‌ناک و پر اضطراب چه می‌شود کرد؟ یک راه این است که هر چه می‌توانیم از این دنیا کناره‌گیری کنیم؛ اما به‌نظر می‌رسد چنین انتخابی نشدنی باشد: چرا که حتی اگر انتخاب شخصی ما هم گوشه‌نشینی و نادیده گرفتن دنیای اطراف باشد، در عصر رسانه‌های اجتماعی، اعضای خانواده و دوستان‌مان ما را مجبور به مواجه شدن با دنیا می‌کنند. فارغ از آن، شرایط زندگی کاری و شخصی ـ به‌ویژه آن‌جایی که مربوط به جنبه‌های اجتماعی، اخلاقی و مالی زندگی و ارتباط با دیگران می‌شود ـ به‌اندازه‌ی کافی پرتنش است.

بنابراین چاره‌ای جز مواجهه با این تنش‌ها نداریم و برای این منظور، لازم است که خودمان و «منِ» درونی‌مان را هر روز بیش‌تر از دیروز تقویت کنیم. چگونه؟ جنیفر مانوی در این مقاله روی سایت مجله‌ی اینک ۹ راه را برای این منظور پیش‌نهاد داده که ترجمه‌ی آزاد و خلاصه‌ای از راه‌کارهای ایشان را می‌خوانید:

1. از خودتان بپرسید «آمدن‌م بهر چه بود و به کجا می‌روم» (مقصود و چرایی زندگی‌تان را کشف کنید) و تا پاسخ این سؤال را پیدا نکردید دست از تلاش نکشید.
2. خودتان را در اولویت زندگی‌تان قرار دهید.
3. به‌همان اندازه‌ی تمرینات ورزشی برای به‌بود سلامت فیزیکی‌تان برای آموزش و به‌بود ذهنی و احساسی‌تان هم سرمایه‌گذاری کنید و وقت بگذارید.
4. تصمیم بگیرید، به تصمیم‌تان متعهد باشید (و بمانید) و اقدام کنید.
5. عامل ترس را در تصمیم‌تان دخالت نکنید.
6. ترس‌های‌تان را با تمام وجود در آغوش بکشید.
7. ذهن و درون‌تان را با روش‌های مختلف (هر روشی که می‌شناسید از جمله مدیتیشن، نیایش یا …) آرام کنید.
8. به‌ترین دوست خود شوید.
9. در زمان سختی‌ها آرامش و کنترل بر خود را تمرین کنید.

سه سالی است که برای راه‌اندازی کسب‌وکار شخصی خودم در حال طی مسیری سخت هستم و آن مقدمه‌ی اول این نوشته نتیجه‌ی اتفاقات این سه سال زندگی خود من بوده است. در میان راه‌های خانم مانوی من شخصا راه‌های ۱، ۴، ۵ و ۹ را تجربه کرده‌ام و آن‌ها را بسیار مؤثر یافته‌ام. حالا با ترجمه‌ی این مقاله ۵ راه جدید را هم یاد گرفته‌ام که می‌توان از این به‌بعد آن‌ها را تجربه کنم. 🙂

تاریخ و تجربه‌ی زندگی این را ثابت کرده که سختی و مشکلات بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی هر انسان هستند. شاید کم‌تر انسانی پیدا شود که در یک شبانه‌روز لحظاتی (هر چند اندک) را در ترس و اضطراب و نگرانی به‌سر نبرد. زندگی اجتماعی امروزی خود به این سختی‌ها دامن زده است: مشکلات و سختی‌های دیگر انسان‌ها، اتفاقات ناگوار و حوادث طبیعی، وضعیت نابه‌سامان دنیای امروزی از یک سو ما را گرفتار غم و رنج می‌کنند؛ اما ماجرا فقط همین نیست و متأسفانه زندگی در اجتماع و معاشرت‌های اغلب اجباری با دیگر انسان‌ها خود عامل مهمی در رنج کشیدن در خلوت هر یک از ما محسوب می‌شود (به این فکر کنید که تا چه اندازه از عدم بلوغ ذهنی و رفتاری دوستان و همکاران‌تان دچار رنج شده‌ یا می‌شوید؟)

چاره چیست؟ تحمل و صبر. اما آیا این‌ها کار راحتی هستند؟ پاسخ را به‌تر از من می‌دانید. چاره چیست؟ آیا باید دردها و رنج‌ها و ترس‌های‌مان را در درون خودمان نگه داریم و با آن‌ها به هم‌زیستی مسالمت‌آمیز برسیم؟ راه بدی نیست. اما به‌نظر می‌رسد راه‌های به‌تری هم وجود داشته باشند. این مقاله‌ی مجله‌ی “اینک” که برگرفته از یک مقاله در “کورا” است پیشنهاد دیگری دارد. دین یانگ نویسنده‌ی مقاله معتقد است که در برابر این رنج‌ها و سختی‌ها به‌ترین راه تقویت قوای ذهنی است. در واقع افرادی که ذهن قدرت‌مندی دارند، به‌تر می‌توانند با این دنیای ناجوان‌مرد امروزی دست و پنجه نرم کنند و مسیر زندگی خودشان را هموارتر و دل‌پذیرتر سازند. ذهن قوی می‌داند که سختی‌ها ناپایدار هستند و همیشه روزنه‌ی امیدی برای گام گذاشتن به روزهایی به‌تر وجود دارد.

آقای یانگ ۱۰ ویژگی برای افراد دارای ذهن‌های قدرت‌مند برشمرده که در این‌جا آن‌ها را مرور می‌کنیم:

1. می‌دانند که خوشی و لذت کوتاه‌مدت پایدار نیست و به‌جای آن باید با تحمل سختی‌ها به‌دنبال دست یافتن به حس خوبِ موفقیت بود. 🙂
2. از محدودیت‌ها و شکست‌ها استقبال می‌کنند؛ چرا که می‌دانند آن‌ها تنها نمایان‌گر این هستند که چه راه‌هایی برای موفق نشدن وجود دارند!
3. مسیر حرکت‌شان را خودشان می‌سازند و کنترل می‌کنند و برای حرکت در این مسیر نیازی به اجازه‌ی هیچ کسی ندارند.
4. همواره روی مسائل و موضوعات بنیادین زندگی و مسیر موفقیت‌شان متمرکز می‌مانند و از حواشی اجتناب می‌کنند.
5. هیچ کسی موفق و قوی زاده نمی‌شود. بنابراین باید گام به‌گام پیش رفت، یاد گرفت و قوی‌تر شد.
6. آن‌ها خودشان و نقاط قوت و ضعف‌ها و اشتباهات‌شان را به‌خوبی می‌شناسند و هر لحظه به‌دنبال کشف جنبه‌ی جدیدی از وجود و شخصیت‌شان هستند.
7. واقع‌بین هستند و برای توجیه خودشان و راحت کردن وجدان‌شان به داستان‌سرایی و دروغ‌پردازی روی نمی‌آورند. آن‌ها با خودشان به‌صورتی بی‌رحمانه صادق هستند.
8. آن‌ها به خودشان، هدف‌شان و مسیرشان باور دارند و هرگز ناامید نمی‌شوند.
9. می‌دانند که عدم قطعیت در دنیای امروز موضوعی طبیعی است. بنابراین همیشه برای مواجهه و حل رخ‌داد‌های پیش‌بینی نشده آماده‌اند.
10. آن‌ها دانش‌آموزانی همیشگی هستند که همواره به‌دنبال یاد گرفتن، کسب تجربه و به‌بود خودشان و مهارت‌های‌شان هستند.

توان ذهنی قوی یکی از نیازهای اصلی زندگی امروزی است. خبر خوب این است که ویژگی‌های فوق همگی یاد گرفتنی‌اند و با تمرین کردن دور از دسترس نیستند.

“نمی‌خواهیم نتیجه را به سرنوشت واگذار کنیم. ما می‌خواهیم نتیجه بگیریم. باید با سر بالا به زمین برویم و تلاش کنیم تا به پیروزی برسیم؛ نه این‌که منتظر باشیم که آن‌ها پشت محوطه جریمه‌ی ما جمع شوند و منتظر گل زدن باشیم. اگر نتوانیم با ترس، خطر و ریسک کنار بیاییم، به این معناست که آن‌گاه با موفقیت کنار نیامده‌ایم. اگر بازیکنان این‌طور فکر نکنند، آن‌گاه به تیم رم تعلق ندارند. اگر آن‌ها برای دیداری که ۸ ماه منتظرش بودند، عصبی باشند، به رم تعلق ندارند. آن‌ها باید بخواهند در این دیدار بازی کنند. اگر نتوانند، از ما نیستند.” (لوچیانو اسپالتی؛ این‌جا)

لوچیانو اسپالتی که بعد از چندین سال ماجراجویی در روسیه حالا تازه‌نفس به تیم محبوب‌ش رم بازگشته، این هشدارها را پیش از بازی با پورتو در مرحله‌ی ورودی لیگ قهرمانان به بازیکنان‌ش داد؛ هر چند شاگردان‌ش حرف‌ش را گوش نکردند و باختند و حذف شدند!

آن تک‌جمله‌ی درخشان استاد که پررنگ کرده‌ام را ببینید. اسپالتی از اهمیت داشتن ذهنِ آماده‌ی نبرد و رقابت سخن گفته است: “هر که طاووس خواهد، جور هندوستان کشد!” پیش‌نیاز موفقیت این است که در اعماق درون‌ت بتوانی با ترس‌ها و خطرهای موجود در مسیر سخت و دشوار موفقیت مواجه شوی و آن‌ها را بپذیری. ذهنی که بتواند در خیال بر ترسِ پریدن غلبه کند؛ آن‌گاه می‌تواند در دنیای واقعی هم در مواجهه با خطرهای ناشی از پرواز، راه‌کارهای مؤثری را بیابد. متأسفانه هیچ میان‌بر بیرونی به‌سوی موفقیت وجود ندارد.

“راستش این شایعات باعث ایجاد انگیزه در من می‌شود چرا که اگر شما از حضور دائمی خود در یک تیم مطمئن باشید، ممکن است تمامی تلاش خود را در زمین مسابقه انجام ندهید و بهترین عملکرد خود را نداشته باشید. در هر فصل نقل‌و‌انتقالاتی این شایعات بخشی از کار ما محسوب می‌شود و ما همواره باید با این مسائل کنار بیاییم و فقط روی کار خود تمرکز کنیم. وظیفه‌ی من این است که بهترین عملکرد ممکن را برای تیمم ارائه دهم و تمام تمرکزم نیز روی همین مسئله قرار دارد.” (اولیویه ژیرو درباره‌ی شایعه‌ی خرید اوبامیانگ توسط آرسنال؛ این‌جا)

ژیرو از آن مهاجمانی است که بازی‌ش بگیر و نگیر دارد؛ گاهی در اوج است و گاهی هم “معمولی‌” توصیف زیاده از اندازه‌ای از کیفیت بازی او است! با این حال ژیرو در حرف‌های‌ش که شاید ساده هم به‌نظر برسند؛ درباره‌ی چند تا از مهم‌ترین اشکالات تفکر ما به‌عنوان “کارمند” صحبت می‌کند. توضیح این‌که “تفکر کارمندی” اگر چه در رسانه‌ها ـ به‌ویژه در سال‌های اخیر که ذهنیت خودکارآفرین‌پنداری و این‌که همه باید کارآفرین باشند فراگیر شده ـ بار منفی پیدا کرده؛ اما کارمند بودن در ذات خود خوب یا بد نیست و بستگی به انتخاب و شخصیت و ذهنیت خود ما دارد. “تفکر کارمندی” هم به‌همین شکل خوبی‌هایی دارد و بدی‌هایی که می‌توان با شناخت آن‌ها در هر شغلی که داریم ـ حتی به‌عنوان آزادکار (فریلنسر) و کارآفرین ـ موفق‌تر باشیم.

بیایید نگاهی بیاندازیم به نکاتی که ژیرو درباره‌ی آن‌ها حرف زده است:

۱- خوش‌بینی مطلق: جایگاه شغلی من دائمی است! بسیاری از ما وقتی به جایگاه شغلی خوبی می‌رسیم، فکر می‌کنیم “این‌جا جای من است و برای همیشه همین‌جا می‌مانم!” اما مشکل این‌جا است که همیشه هم اوضاع آن‌طوری که می‌خواهیم پیش نمی‌رود. در واقع وقتی در جایگاه شغلی قرار گرفتیم که مناسب ما و متناسب با شایستگی‌ها و تجارب ما ـ و از آن گذشته هماهنگ با رؤیاها و آرزوهای ما ـ است، نباید فراموش کنیم که: “قله، پایان راه نیست.” باید به فکر فتح قله‌های بالاتری باشیم که در ساده‌ترین حالت می‌تواند حفظ جایگاه فعلی‌مان با عملکردی مناسب باشد!

۲- بدبینی مطلق: باید همیشه حاشیه‌ها و ریسک‌های احتمالی باشم تا اتفاق بدی نیافتد! در بسیاری از سازمان‌ها متأسفانه عدالت سازمانی و شایسته‌سالاری آن‌چنان هم اصل اساسی در به‌کارگماری افراد نیست. این فقط خاص سازمان‌های دولتی نیست‌؛ بلکه شخصا طعم تلخ تبعیض را در شرکت‌های خصوصی چشیده‌ام و به‌عنوان مشاور نیز بارها شاهد چنین مشکلاتی در انتصاب‌های مدیران شرکت‌های خصوصی بوده‌ام. این مشکل حتی خاص سازمان‌های ایرانی هم نیست! (می‌توانید تنها به‌عنوان یک نمونه ردی از آن را در مباحث مطرح درباره‌ی درصد مشارکت زنان و اقلیت‌های نژادی در سطح مدیریت عالی شرکت‌های بزرگ دنیا بیابید!) اما این‌که همیشه فقط و فقط نگران از دست دادن جایگاه‌مان باشیم باید به یاد این بیفتیم که این “ماندگاری” البته قیمتی دارد که خیلی وقت‌ها می‌تواند به‌معنی نقض اخلاق باشد … یادمان باشد “نگران جایگاه خود بودن” جز وظایف سازمانی ما نیست! 🙂

۳- عملکرد من وابسته به وضعیت جایگاه شغلی‌ام است! این در حالی است که اغلب ما به صحیح بودن عکس این گزاره باور داریم!