نویسنده: هایدی گرانت هالوورسون/ مترجم: علی نعمتی شهاب

یک ماه از سال جدید هم به سرعت در حال گذشتن و تمام شدن است. اهداف سال جدیدتان در چه حال‌اند؟ احتمالا آن طوری که دوست داشتید پیش نرفته‌اند. اگر این‌گونه است، شما تنها نیستید. در واقع مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که بیش از نیمی از افرادی که تصمیماتی برای سال جدید گرفته‌اند، آن‌ها را در میانه‌ی راه شکسته‌اند.

ایجاد تغییرات واقعی می‌تواند مشکل باشد و همین موضوع، انگیزه‌ای است برای آغاز کاهش دادن انتظارات یا کنار گذاشتن کامل اهداف. اما ناراحت نباشید،‌ هنوز برای فشردن کلید ریست و دوباره حمله‌ کردن به اهداف دیر نشده است؛ اما این بار باید مجهزتر باشید.

اغلب ما سرزنش‌های‌مان را برای شکست بر نقاط اشتباهی متمرکز می‌کنیم. معتقدیم که استعداد یا عزم راسخی نداشتیم یا از یک توانایی ذاتی لازم برای دستیابی به هدف‌مان بهره‌مند نبودیم. اما اولین چیزی که با مطالعه‌ی عوامل موفقیت در زندگی یاد می‌گیرید این است که توانایی‌های ذاتی (البته اگر اصلا چنین چیزی وجود داشته باشد!) در مورد شانس شما برای موفقیت در دستیابی به هدف‌تان هیچ نمی‌گویند. تحقیق من در کنار نتایج چند دهه تحقیق در مورد انگیزش تصویر متفاوتی را ترسیم می‌کند: در حقیقت مثل بسیاری دیگر از جنبه‌های زندگی همه چیز به استراتژی برمی‌گردد.

در این‌‌جا دو استراتژی که به صورت عملی مورد آزمون قرار گرفته‌اند و می‌توانند باعث شوند یک سال ناامیدکننده‌ی دیگر با عملی شدن همان تغییرات اساسی که به دنبال‌شان می‌گردید به سالی پربار تبدیل شود، بررسی می‌شوند:

۱- تعیین اهداف خاص نه؛ ‌اهداف کاملا خاص تعریف کنید: وقتی آدم‌ها اهداف‌شان را برای من تعریف می‌کنند من چیزهایی مثل این‌که “می‌خوام بیش‌تر کار کنم”، “غذای سالم‌تری بخورم”، “کم‌تر خرج کنم و بیش‌تر پس‌انداز” و مانند این‌‌ها را می‌شنوم. در جواب این حرف‌ها من می‌گویم: “اوکی، خوب موفقیت برات چطوری تعریف می‌شه؟ از کجا می‌فهمی به هدف‌ات رسیدی؟” اغلب این سؤال با سکوتی طولانی، سردرگمی و پاسخی مثل “راست‌اش واقعا در این مورد فکر نکردم” همراه می‌شود.

زمان گذاشتن برای تعریف و نوشتن دقیق آن‌‌چه می‌‌خواهید به آن برسید احتمال راضی شدن به کم‌تر و توجیه خودتان با گفتن این‌که “همین هم خوبه” را کاهش می‌دهد. “هزاران مطالعه نشان داده‌اند که خاص کردن هر چه بیش‌تر اهداف، یکی از اثربخش‌ترین گام‌ها برای دستیابی به هر هدفی است.”

به جای “سخت کار کردن”، یک هدف بلند مدت را در نظر بگیرید ـ مثل “افزایش حقوق به‌اندازه‌ی حداقل … دلار” یا “رسیدن به رده‌ی … سازمانی در ارتقای شغلی.” هم‌چنین جزییات گام‌های ویژه‌ی میان مدتی که برای رسیدن به آن نقطه لازم است را تعیین کنید. آیا مدیرتان از شما خواسته در حوزه‌‌های فنی خاصی خودتان را بهبود بدهید؟ آیا خبر دارید که برخی مسائل در روابط بین انسانی شما را از پیش‌رفت بازداشته است؟ اگر می‌دانید باید به‌تر ارتباط برقرار کنید، هدف خاص خودتان را چیزی مثل “با دقت گوش کردن بدون قطع کردن صحبت طرف مقابل” تعیین کنید.

وقتی چیزی را که برای‌اش تلاش می‌کنید مبهم باشد، استفاده از این روش آسان وقتی خسته‌ و دل‌سرد و افسرده شده‌اید، بسیار انگیزش‌بخش است. اما خودتان را با این افسانه نفریبید که اگر هدف مشخصی را تعیین کردید، یا به آن می‌رسید و یا نه. اگر نرسیدید، چاره‌ای ندارید جز این‌که آن‌قدر روی آن موضوع کار کنید تا موفق شوید.

۲- درباره‌ی آن‌چه که می‌خواهید و چیزهایی که بین شما و آن فاصله می‌اندازند بیاندیشید: در ذهن‌تان تا نقطه‌ی مطلوب بروید و برگردید! این استراتژی مقایسه‌ی ذهنی نامیده می‌شود و به صورت خلاصه شامل خوش‌بینانه فکر کردن درباره‌ی جنبه‌های شگفت‌انگیز دست‌یابی به هدف‌تان در عین واقعی فکر کردن درباره‌ی این‌که چگونه می‌خواهید به آن نقطه برسید، است.

اول تصور کنید در زمان دست‌یابی به هدف‌تان چه احساسی خواهید داشت. تا جایی که می‌شود آن را در ذهن‌تان روشن و روشن‌تر تصویر کنید. سپس متوجه موانعی شوید که در بین راه‌ به آن‌ها برخواهید خورد. مثلا اگر دوست دارید شغلی به‌تر و با درآمد بالاتر به دست آورید، باید با تخیل درباره‌ی احساس غرور و لذتی که از پذیرفتن یک پیشنهاد شغلی فوق‌العاده از سازمانی برجسته به شما دست می‌دهد شروع کنید. سپس می‌توانید درباره‌ی چیزهایی که بین شما و آن پیشنهاد مطبوع فاصله انداخته‌اند فکر کنید؛‌ مثلا: کاندیداهای برجسته‌ی دیگری که برای آن شغل درخواست می‌دهند. آیا توجه به این موضوع باعث نمی‌شود که شما روزمه‌تان را کمی به‌بود بدهید؟

این کار تجربه‌ی لزوم اقدام نامیده می‌شود ـ حالتی روان‌شناختی که برای دست‌یابی به هدف مورد نیاز است. خیال‌پردازی در مورد این‌که گرفتن آن شغل چقدر خوب خواهد بود می‌تواند خیلی لذت‌بخش باشد؛ اما شما را به سر منزل مقصود نمی‌رساند. تکنیک مقایسه‌ی ذهنی آرزوها و خیالات شما را با متمرکز کردن‌تان بر آن‌چه برای رسیدن به آن‌ها مورد نیاز است، به واقعیت تبدیل می‌کند.

در تحقیقاتی که توسط من و همکاران‌ام انجام شده ـ از بررسی نوجوانان ۱۵ ساله‌ای که در طول تابستان خودشان را برای امتحان PSAT آماده می‌کنند تا کارکنان واحد منابع انسانی که برای مدیریت به‌تر زمان‌شان تلاش می‌کنند و از افراد مجردی که برای یافتن همسر تلاش می‌کنند تا پرستاران کودکان که می‌کوشند با والدین بچه‌ها ارتباط به‌تری برقرار کنند ـ نتایج همیشه مشابه بوده‌اند. استفاده‌ از تکنیک مقایسه‌ی ذهنی به شکل قابل اطمینانی به تلاش‌ها، انرژی و برنامه‌ریزی بیش‌تر و دست‌یابی به‌تر به اهداف می‌انجامد. صرف چند دقیقه برای رفت و برگشت ذهنی بین آینده‌ی مورد نظرتان و وضعیت امروزتان و موانعی که باید برای رسیدن به نقطه‌ی مطلوب پشت سر بگذارید، به شما کمک می‌کند تا به شفافیت و انگیزه‌ی لازم برای موفقیت دست یابید.

منبع

پ.ن. امسال پست‌های ثابت هفتگی گزاره‌ها این طوری خواهد بود: شنبه‌ها یک مطلب ترجمه، یک‌شنبه‌ها مقاله‌ی هفته، سه‌شنبه‌ها مشاوره‌ی مدیریت و جمعه‌ها لینک‌های هفته.

… با سرسختی مقاومت می‌کرد. عاشق سرنوشت خود بود و در سیر خود به سوی تباهی شرف و زیبایی می‌دید.

لطفا حرف مرا بد تعبیر نکنید. گفتم عاشق سرنوشت خود بود، نه عاشق خود. این‌ها دو چیز بسیار متفاوت‌اند. زندگی‌اش هویت جداگانه‌ای یافته و به تعقیب هدف‌های خود پرداخته بود، که از اهداف میرک [خودش!] جدا بود. وقتی می‌گویم زندگی‌اش به سرنوشت‌اش بدل شده بود، مقصودم همین است.

سرنوشت بر آن نبود که حتی انگشتی برای کمک به میرک بلند کند (برای شادی، ایمنی، روحیه‌ی خوش یا سلامت او.) حال آن‌که میرک آماده بود هر کاری برای سرنوشت خود بکند (برای جلال، وضوح، زیبایی، بهنجاری و اهمیت آن.)خود را مسئول سرنوشت خود می‌دانست؛ اما سرنوشت مسئولیتی نسبت به او حس نمی‌کرد …

(از: کلاه کلمنتیس؛ میلان کوندرا؛ ترجمه: احمد میرعلایی؛ نشر باغ نو؛ صص ۸۵-۸۴)

چند سال پیش که روزنامه‌ی جام جم تازه درآمده بود، صفحه‌ای داشت با عنوان بوق اشغال که مصاحبه‌ با نویسندگان و هنرمندان و دیگر قشرهای فرهیخته‌ی جامعه بود. بعدها این مصاحبه‌های جالب در قالب کتابی هم با همین نام چاپ شد. از این کتاب کلی یادداشت دارم که متأسفانه ننوشته‌ام کدام‌شان متعلق به مصاحبه با کیست و کتاب‌اش را هم متأسفانه‌تر انفاق کردم به کس دیگری! هر از چند گاهی بخشی از این یادداشت‌ها را این‌جا می‌نویسم. این هم اولی‌های‌اش:

ـ آخرین بار کی از خودتان بدتان آمد؟ وقتی از دیگری بدم آمد!

ـ پیغام‌تان برای انسان‌های هزاره‌ی سوم؟ زندگی را ادامه دهید.

ـ تصمیم‌تان در لحظه‌های ناامیدی: تصمیم نگرفتن …

بهار آمد بهار آمد سلام آورد مستان را
از آن پیغام‌بر خوبان پیام آورد مستان را

که جان‌ها را بهار آورد و ما را روی یار آورد
ببین کز جمله دولت‌ها کدام آورد مستان را …

یک سال دیگر با خوشی‌ها و دل‌تنگی‌های‌اش تمام شد و در آستانه‌ی آمدن بهاری دیگریم. به همین مناسبت در این پست پایانی سال، قصدم تشکر از دوستان و بزرگ‌وارانی است که گذراندن امسال بدون همراهی‌شان، سخت‌تر می‌شد:

• تشکر ویژه دارم از تک تک اعضای خانواده‌ی عزیزم به خاطر مهربانی‌های تمام‌نشدنی‌شان.
• تشکر می‌کنم از دوستان بسیار نازنینی که در این یک سال به‌ویژه در دوره‌های ناراحتی‌ام، بودن‌شان در کنار من و راه‌نمایی‌های‌شان تسکین‌دهنده و امیدبخش بود؛ به‌ویژه دوستان بسیار عزیزم صبا حسین‌نیا (که لازم است این‌جا اسم‌اش را بیاورم!) و شهرام و نیمای عزیز.
• تشکر می‌‌کنم از دوستان و هم‌کلاسی‌های عزیزم که این روزها با پایان گرفتن دوران تحصیل‌ام در دوره‌ی MBA، دل‌تنگی‌ام نشان از آن دارد که چقدر بودن در کنارشان برای‌ام ارزش‌مند و شادی‌آفرین بوده است.
• تشکر می‌کنم از همه‌ی مدیران و کارشناسان سازمان‌های کارفرما و هم‌چنین هم‌کاران‌ عزیز و محترم‌ام که بدون آن‌ها، کارهای‌ام پیش نمی‌رفت!
• تشکر می‌کنم از دوستان گل‌آقایی به‌ویژه گل‌نسای عزیز. واقعا نشستن روی صندلی‌های اتاقِ کارِ مرحوم گل‌آقا و همکاری با این مؤسسه، سورپریز اصلی امسال برای من بود!
• تشکر می‌کنم از دوستان عزیزی که به لطف شبکه‌های مجازی ـ به‌ویژه گودر ـ و این وبلاگ یعنی گزاره‌ها، افتخار آشنایی با آن‌ها را پیدا کردم و هم در شناخته‌ شدن این وبلاگ به من کمک کردند و هم ازشان کلی مطلب جدید یاد گرفتم؛ به‌ویژه: احسان اردستانی، امیر مهرانی، دکتر علی رضا مجیدی، مهدی عرب عامری، احمد شریفی، نیام یراقی، آیدین کسایی، نادر خرمی‌راد، دوستان وبلاگ همینا و علی واحد و اساتید و بزرگ‌تر‌هایی مثل آقای مجید آواژ و استاد پرویز درگی (که جا دارد بابت هدیه‌ی بسیار ارزش‌مندشان در این روزهای آخر سال از ایشان و هم‌کاران محترم‌شان در TMBA تشکر کنم.)
• و در آخر تشکر می‌کنم از تک‌ تک شما دوستان و خوانندگانی که این‌جا را چه زمانی که در گزاره‌ها وردپرس دات کام در خدمت شما بود و چه زمانی که روی گزاره‌ها دات کام قرار گرفت، دنبال کردید، مطالب‌اش را خواندید و به‌اشتراک گذاشتید و در موردشان اظهارنظر کردید. شمایی که مرا برای نوشتن، انگیزه بخشیدید. امسال را به لطف شما با سرمایه‌ای به نام گزاره‌ها به پایان می‌برم.

گزاره‌ها در طول تعطیلات نوروزی فعال خواهد بود؛ هر چند که بیش‌تر به دغدغه‌های فرهنگی و ادبی و هنری من خواهد پرداخت تا مطالب مدیریتی و آی‌تی. با پایان تعطیلات، باز هم گزاره‌ها به روال قبلی‌اش باز خواهد گشت.

سال نو و نوبهارش بر شما مبارک‌ و خجسته باد. سبز باشید و شاد و سلامت.

“ریکارد برای من مثل یک پدر بود. او در طول دوره‌های سخت، به من خیلی کمک کرد و یکی از معدود افرادی بود که به من اعتماد به نفس می‌داد. او همیشه از من می‌خواست که آرام باشم و می‌گفت:”آرامش‌ات را حفظ کن. من در کنار تو هستم.” من تا آخر عمرم قدردان زحمات او هستم.” (ویکتور والدس؛ این‌جا)

ترس‌های زیردستان‌تان را بشناسید و به آن‌ها بفهمانید که تا زمان غلبه بر آن ترس‌ها، در کنارشان هستید؛ مخصوصا وقتی که آن‌ها از اشتباهات خودشان می‌ترسند!

“اگر کسی را نداشته باشید که به شما انگیزه بدهد، دیگر دلیلی هم برای جنگیدن ندارید. این کاری است که مربیان باید انجام بدهند. مورینیو به اندازه‌ای به من روحیه می‌داد که حاضر بودم به خاطر او بمیرم. یک مربی باید خودش را با بازیکنانی که در اختیار دارد تطبیق دهد، به ویژه وقتی ۷۰ میلیون یورو برای او خرج می کنید.” (زلاتان ایبراهیموویچ؛ این‌جا)

ره‌بران و مدیران محترم؛ شما برای این در سازمان هستید: انگیزه دادن به زیردستان‌تان برای انجام کارهایی که برای رسیدن به اهداف سازمان لازم است!

اما ماجرای زلاتان و بارسا که خودش به آن اشاره کرده، یک تا درس جالب دیگر را هم به ما می‌آموزد: برای حل یک مشکل (اتوئو!) به سراغ یک مشکل دیگر (زلاتان) نروید! فلسفه‌ی فوتبال بارسا بازی زمینی و تکنیکی است. یک مهاجم قد بلند و سر زن مثل زلاتان (هر چقدر هم تکنیکی باشد) در کجای این چارچوب تاکتیکی جای می‌گیرد؟

“بازی‌های زیادی باقی مانده و ما باید تحت هر شرایطی در دیدارهای آتی به پیروزی برسیم. هر چه بیش‌تر پیش می‌رویم به‌تر می‌شویم و این برتری را داریم که سرنوشت‌مان به دست خودمان است.” (داوید ویا در مورد بارسلونا) این‌جا

در دنیای رقابت، باید تلاش کنید که شما پیروز شوید؛ نه این‌که رقیب ببازد. داشتن توانایی بردن، خود یک مزیت رقابتی است.

خداحافظ گزاره‌ها دات وردپرس دات کام و سلام گزاره‌ها دات کام! این اولین نوشته در خانه‌ی جدید است. امیدوارم بتوانم از این به بعد به روال قبلی گزاره‌ها دات کام را با همان روال گذشته آپدیت کنم. متشکرم که من را در خانه‌ی قبلی همراهی کردید و در این خانه‌ی جدید نیز همراهی‌ام خواهید کرد!

این‌جا همان گزاره‌های قدیمی است با تکیه بر امکانات جدید و امیدوارم، دیدگاه‌ها و رویکرد‌های جدید!

پس به سبک گیک‌ها می‌گویم: سلام جهان!

“ما نگران تکرار اتفاقات دیدار با پرتغال هستیم. می‌خواهیم بازیکنان به دعوت شدنشان احترام بگذارند. این روتین نیست. ما باید عالی بازی کنیم، پیروز شویم و بهترین تصویر ممکن را بسازیم.” (اسپانیا چهار هیچ به پرتغال باخت!) این‌جا

این‌ جملات پاسخ ویسنته دل‌بوسکه سرمربی موفق تیم ملی اسپانیا به همتای مادریدی‌اش یعنی خوزه مورینیو هستند که از او خواسته بود به بازیکنان اصلی تیم در بازی‌های دوستانه استراحت بدهد. دل‌بوسکه به درستی دست روی نقطه‌ی حساسی برای یک تیم (بخوانید سازمان) موفق گذاشته است: “تصویر (Image).” موضوع تصویرسازی در مباحث مختلفی از علم مدیریت مطرح شده است؛ از جمله در برنامه‌ریزی استراتژیک که تصویر بخشی از رسالت (Mission) سازمان محسوب می‌شود (دیگران ما را به‌عنوان یک سازمان چه کاره ببینند!؟)، در بحث مدیریت استراتژیک برای رقابت به‌عنوان یک مزیت رقابتی (موفقیت‌های قبلی ما و شناخته شدن‌مان به‌عنوان یک سازمان موفق می‌تواند روی دیگران چه رقبا و مشتریان تأثیراتی به نفع ما بگذارد) یا در بازاریابی و برندسازی (از جمله پرسنال برندینگ) که در آن می‌خواهیم خودمان کاری کنیم که دیگران آن طوری که ما می‌خواهیم و با آن تصویر مطلوبی که در ذهن ما هست، بشناسندمان.

اما فقط ساخت تصویر نیست که مهم است. حرف دل‌بوسکه از جهت دیگری نیز بسیار جالب است: او می‌گوید ما به‌عنوان قهرمان جهان نباید بگذاریم که تصویر باشکوهی که از ما در ذهن دیگران ایجاد شده، مخدوش شود. ما باید همان تیم بزرگ و برنده‌ای که به آن شهره شده‌ایم، باقی بمانیم.

بنابراین درس این شماره این است: ساختن یک تصویر مناسب و متناسب از خودتان در ذهن دیگران بسیار مهم است؛ اما حفظ آن تصویر و مراقبت برای مخدوش نشدن آن اهمیت بسیار بیش‌تری دارد!

پ.ن. فعلا دارم با نصب وردپرس روی هاست کلنجار می‌روم (یا شاید هم وردپرس با من کلنجار می‌رود!) بنابراین فعلا گزاره‌ها همین‌جا به روز می‌شود و لطفا از گودر بخوانیدش تا من و سرور هاست‌ام با هم دوست شویم! فید گزاره‌ها

مورینیو: امیدوار بودم که در فینال به بارسا بخوریم!

این همه از پپ درس مدیریتی گرفتیم؛ یک بار هم از خوزه مورینیو بگیریم! مختصر و مفید: وقتی می‌خواهید برای خودتان و سازمان‌تان چشم‌انداز تعیین کنید و هدف بگذارید، اصلا به مسیری که باید طی کنید فکر نکنید. چشم‌انداز به سادگی جایی است که قرار است در پایان مسیر آن‌جا باشید؛ مسیر رسیدن به چشم‌انداز را بعدا باید خودتان بسازید! فقط یادتان نرود که دستورالعمل پپ گواردیولا را برای هدف‌گذاری یادتان نرود: چشم‌انداز و هدف‌تان باید قابل دست‌یابی باشند.