2 thoughts on “توان‌مندی‌های پنهان (؟) صنعت نرم‌افزار ایران”

1. زرگر جان از توضیحات شما متشکرم. من اصلا قصد توهین به بچه‌های نرم‌افزار یا اظهارنظر غیرکارشناسی نداشتم. کاملا از دید بیزینسی مسئله را تحلیل کردم؛ در حالی که جواب شما فنیه. هیچ جای نوشته من راجع به کیفیت آدم‌ها یا کیفیت نرم‌افزارها چیزی نمی‌تونی پیدا کنی. من حرفم روشن هست:
   ۱٫صنعت نرم‌افزار ایران در حوزه نرم‌افزارهای سازمانی (که خودت استادی می‌دونی منظورم چی) راه اشتباهی را داره می‌ره. اگر من گفتم چرا شونصد تا نرم‌افزار حسابداری داریم؛ منظورم این نبود که چرا همه دارند نرم‌افزار حساب‌داری تولید می‌کنند. منظورم این بود که حالا که همه دارند این کار را می‌کنند محض رضای خدا لااقل بیان یک خلاقیتی توی این نرم‌افزارها به خرج بدهند. برو چهار تا مجله مدیریتی را ورق بزن؛ آگهی نرم‌افزارهای مختلف حسابداری، انبارداری یا مالی را ببین. خداوکیلی اگر فرقی بین این‌ها از دید یک مدیر پیدا کردی حرفت را قبول می‌کنم.
   ۲٫ آمار ۶۰ تا ۷۰ درصدی باز هم در مورد نرم‌افزارهای سازمانیه. برو یک ERP پیدا کن که طرف خودش نوشته باشه. اگر مستقیما هم کپی پیست نکرده باشه، مطمئن باش یک جاهایی‌اش کپی پیسته. بالاخره درسته رشته بنده کامپیوتر نیست؛ ولی این چیزها فهمیدن‌اش اصلا مشکل نیست.
   ۳٫ جایی که من از پروتوتایپ اسم بردم کمی مسامحه در حرفم وجود داشته. قبول دارم. ولی بهتره وقتی از ماجرای نرم‌افزار جامع مالیاتی خبر نداری دیگران را به بی‌اطلاعی متهم نکنی. این حضرات قرار شده بوده که به جای شرکت بول نرم‌افزار را به صورت کنسرسیوم تولید کنند؛ ولی حتی از ساختن یک نمونه خیلی خیلی کوچک‌اش هم عاجز بودند.
   ۴٫ اشکال همه ما اینه که مسئله‌ها را از زاویه دید حوزه تخصصی خودمان تحلیل می‌کنیم. بنده هیچ ادعایی در زمینه مهندسی نرم‌افزار و یا مشاور آی‌تی بودن ندارم. ادعای صاحب‌نظری هم ندارم. فقط نظرم را گفتم. شما دوستان نرم‌افزاری هم باید قبول کنید که ضعف‌های زیادی دارید و دولت و مشتری و در و تخته بخشی از مشکل هستند.
   ۵٫ باز هم تشکر از نظر شما و تأکید مجدد بر نظر خودم (این یک بار را اجازه بده “سلطون‌” بازی دربیارم!!!)

2. سلام شهاب، به نظر من برخی از برداشت‌های که داری اشتباهه و این بخاطر اینه که توی تیم‌های نرم‌افزاری نبودی و اساسا نمی‌دونی اونجا چه خبره و البته توی تیم‌های ای تی هم نبودی و در واقع حاسب سیستم تابحال تیم آی تی قوی نداشته که ببینی افراد آی تی قوی چه جوری فکر می‌کتند.
   تا جایی که حال دارم برخی نکات رو بیان می‌کنم
   در مورد الف) با این موافقم که خروجی‌های معماری سازمانی به‌درد نخورده اما علتش این نیست که گفتی بلکه علت واقعی اش اینه که افرادی که مجریان این طرح‌ها اصولا کار رو بلد نبودند و نمی‌دونستند باید چه چیزی بدند، راه دور نریم به شرکت حاسب نگاه کن چند تا متخصص آی تی می‌بینی؟ چند تا متخصص نرم‌افزار می‌بینی؟ شناخت نیازهای بازار کاری سختی نیست و اغلب می‌دونیم مشتری دنبال چیه، ما از راه‌حل‌های روز هم استفاده می‌کنیم، اما مشکل کلیدی اینه که وقتی ما متخصص نیستیم نمی‌تونیم کتی متناسب با سازمان بدوزیم. در اغلب پروژه ها از روش کپی و پیست استفاده شده و نه تولید و توسعه گزارش. در مورد فعالان بخش نرم‌افزار من می‌گم اتفاقا دقیقا برعکس ما به نیازهای مشتری بسیار هم اهمیت می‌دیم و توی محصولات‌مون در نظر میگیریم اما واقعا برای شرکت‌های نرم‌افزاری صرف نمی‌کنه که سفارشی سازی بالایی داشته باشند و گرنه اگه مشتری پول به اندازه کافی برای توسعه نرم‌افزار از ابتدا بده، براش سفارشی میسازیم مثل ماشین عروس 🙂

   ب) این موضوع که مطرح کردی کاملا نشون می‌ده که از دنیای توسعه نرم‌افزار کمتر خبر داری و بیشتر داری از بیرون اونو نگاه می‌کنی، توسعه پروتوتایپ شاید بیش از ۵۰ درصد توسعه یک نرم‌افزار کار می‌بره. یعنی باید فازهای شناخت و طراحی انجام بشه تا شما بتونید به پروتوتایپ برسی و نمی‌شه نرم‌افزار یک هفته‌ای و یا یک ماهه یک پروتوتایپ برسی. هر چند منکر این نیستم که این افراد این کاره نیستند

   ج) جمله آخر برام مفهوم نیست

   این آمار ۶۰ تا ۷۰ درصد نرم‌افزار اوپن سورس هستند که فارسی شده‌اند از کجا اومده؟ شاید بشه در مورد پورتال‌ها این طور حرف زد، اما نمی‌شه در مورد همه نرم‌افزارها صحبت کرد، این به نظر من یک توهینه به بچه‌هایی نرم‌افزاری و اونهایی که واقعا نرم‌افزار تولید می‌کنند و کد می‌نویسند و از تو بعید به نظر می‌رسه چنین حرفی بزنی. ممکنه طرف از کامپوننت‌های آماده استفاده کنه، اما واقعا نرم‌افزار می‌نویسه، شاید تو با اونها برخورد نکردی، با افرادی که ۱۵ ساعت یا بیشتر فقط توی یک محیط برنامه‌نویسی هستند و برنامه می‌نویسند. بسیاری از نرم‌افزارها طراحی و پیاده‌سازی می‌شند، می‌شه شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری رو مثال زد که کم هم نیستند و واقعا دارند کد می‌نویسند و نرم‌افزار تولید می‌کنند، نرم‌افزار رو پشتیبانی می‌کنند، بروز رسانی می‌کنند

   این که شما راجع به یک فاجعه در مورد پکیج‌سازی صحبت می‌کنی بخاطر اینکه اصول مهندسی نرم‌افزار رو نمی‌دونی، در واقع component-based development به‌عنوان یکی از روش‌های توسعه نرم‌افزار مطرحه که بعد از شی‌گرایی پا به عرصه متدولوژی‌های توسعه نرم‌افزار گذاشته و توسعه‌دهندگان رو ترغیب به توسعه پکیج‌های با استفاده مجدد بالا می‌کنه، اگه سازمان پول سفارشی‌سازی رو بده، مطمئن باش براش سفارشی‌سازی میشه، اما اغلب سازمان‌ها این کار رو نمی‌کنند و می‌خوان نرم‌افزاری که می‌خرن همه کار رو براشون انجام بده

   کار تحلیل‌گر سیستم تولید محتویات و مستندات نیست، چیزی که تحلیل‌گر تولید می‌کنه به‌درد مشتری نمی‌خوره و فقط بدرد تیم داخلی می‌خوره، علت اینکه مستندات تولید نمی‌شه نه بخاطر ضعف تیم هاست و اینکه ما ایزو نمی‌دونیم یا تضمین کیفیت نداریم، که البته ایزو هم بدرد ما نمی‌خوره چون تیم‌ها طبق متدولوژی مستند تولید می‌کنند، بلکه بیشتر به خاطر اینه که به شرکت‌های نرم‌افزاری ثابت شده که در دنیای نرم‌افزار ایران باید مشتری وابسته بهت باشه و اگه وابسته نباشه پول نگهداشت رو بهت نمی‌ده، برای همین هیچ مستندی تولید نمی‌شه و بهش داده نمی‌شه تا مشتری همش زنگ بزنه و بپرسه

   چه کسی گفته شرکت‌های ایرانی فقط به نرم‌افزارهای حسابداری و پکیج‌های به‌درد نخور فکر می‌کنند؟ چه آماری به شما نشون داده که نرم‌افزارها بدرد نخور هستند؟ چقدر شما از فعالیت شرکت‌های نرم‌افزاری مطلع هستید؟ تعداد زیادی شرکت نرم‌افزار وجود دارند که در حوزه تخصصی فعالیت می‌کنند و شما اسمی از اونها نشنیدید که حتی برخی از اونها با نمونه های خارجی رقابت می‌کنند و حرف برای گفتن دارند

   در مورد ۱) من خیلی دوست دارم بدونم کسی که می‌گه فرایند مهندسی نرم‌افزار در کشور ما خیلی جدی گرفته نمی شه، توی چندتا پروژه نرم‌افزار بوده و اساسا منظورش از فرایند مهندسی نرم‌افزار چیه؟ آیا منظور متدولوژی توسعه نرم‌افزاره یا چیز دیگه‌ای مد نظره؟ کپی و پیست ایده یعنی چه؟ هر کسی یک جوری نرم‌افزار می‌نویسه و بودن هزاران نوع نرم‌افزار حسابداری به معنی یکی بودن همه اونها نیست همانطور که وقتی در حوزه ارزیابی معماری سازمانی پایان‌نامه تعریف می‌شه، لزوما همه مشابهت ندارند. این نشون می‌ده که ذائقه مشتریان به این سمت و بازار مقصد وجود داره و همین درخواست مشتریانه که سبب می‌شه ما به سمت تولید نرم‌افزار شبیه ساز پرواز نریم.

   در مورد ۲) بله قبول دارم، مطمئنا که وقتی یک سری مهندس غیر فناوری اطلاعات یا نرم‌افزار کنار هم می‌شینند و ادعای خدا بودن توی حوزه فناوری اطلاعات بکنند RFP های بهتری نخواهیم داشت. شما RFP ‌های اجرایی بده، ببین افراد می‌نویسند یا نمی‌نویسند، تابحال چند تا RFP اجرایی داده شده که ملت نتونستند براش نرم‌افزار بنویسند؟ مسلما اغلب شرکت‌های نرم‌افزاری بلوغ شرکت‌های خارجی بزرگ رو ندارند و نمی‌شه یک شبه و یک ساله و بدون برنامه‌ریزی کلان و مناسب این موضوع رو حل کرد

   به نظر من از همین جاست که کشور ما بی قانون شده و هر کسی جای کس دیگه‌ایه. مشاور ای تی باید خصوصیات، پشتوانه‌ها و دانش خاص خودش رو داشته باشه و در واقع چه لزومی داره که ما خودمون رو چیزی بنامیم که نیستیم. اینکه شما در یک شرکت مشاوره که در حوزه ای تی هم کار می‌کنه هستی، دلیل نمی‌شه شما مشاور ای تی باشی 🙂

   درسته شرکت‌های نرم‌افزار ما اونقدر توانمند نیستند اما این علت رو نباید درون شرکت‌ها جستجو کنید و اون ها رو ناتوان بنامید. همانطور که بسیاری از شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف فناوری کشور هم دارای مشکل هستند و البته اغلب مشکلات از درون شرکت‌ها نیست و به بحث دولت و کلان مربوط میشه

   به نظر من این پست حاوی نظرات غیردقیق و بدون پشتوانه است و به دور از شان کسیه که می‌خواد بعدا ادعای صاحب نظری بکنه 🙂